Od stolarza do twórcy LEGO

W 1932 r. Ole Kirka Christiansen założył duńską firmę zajmującą się wytwarzaniem drewnianych produktów codziennego użytku. W czasie globalnego kryzysu finansowego sprzedaż drabin i desek do prasowania, które były najbardziej rentowne, gwałtownie spadła. Aby uratować firmę, Christiansen postawił na nową niszę w postaci drewnianych zabawek, na które zapotrzebowanie nie malało nawet w trudnych czasach.

Nazwa firmy wyłoniła się z konkursu zorganizowanego wśród pracowników (7 stolarzy) firmy. Wygrała nazwa LEGO, która pochodzi od duńskich słów "leg godt", czyli "baw się dobrze". Po latach uświadomiono sobie, że po łacinie "lego" znaczy "łączyć w całość", co miało znaczący wpływ na dalsze losy firmy.
W 1947 r. LEGO zaczęło stopniowo odchodzić od drewnianych produktów na rzecz plastiku. Trzynaście lat później po drugim pożarze fabryki zdecydowano się nie przedłużać produkcji zabawek drewnianych i skoncentrować się wyłącznie na wyrobie zabawek plastikowych, znanych i kochanych zarówno przez dzieci, jak i dorosłych.
Na jakie zagrożenia byli narażeni pracownicy LEGO, zanim zaczęli produkować plastikowe klocki?

Najczęstsze zagrożenia na stanowisku stolarza

Stolarz w czasie swojej pracy wykonuje wiele różnorodnych czynności:

• dobiera odpowiednie rodzaje drewna, materiały drewnopochodne,
• wykonuje elementy drewniane, drewnopochodne,
• stosuje kleje, farby, lakiery,
• wycina i łączy elementy, np. mebli, okleja meble fornirem lub płytami laminowanymi,
• szlifuje i lakieruje powierzchnie drewniane,
• montuje wytworzone elementy.

Praca ta wiąże się z wykonywaniem czynności związanych z:

• transportem,
• magazynowaniem,
• obsługą różnego rodzaju maszyn i urządzeń wykorzystywanych w stolarni.

Pracownik wykonujący zawód stolarza narażony jest na wiele czynników niebezpiecznych, szkodliwych i uciążliwych, występujących przy wykonywaniu tego zawodu. Dlatego właśnie tak istotne jest właściwe przeszkolenie pracownika zatrudnionego na tym stanowisku. Szczególnie ważne jest uświadomienie mu zagrożeń, jakie mogą wystąpić w jego pracy.
Aby stosować ochronę przed zagrożeniami, najpierw należy zidentyfikować najczęściej występujące niebezpieczeństwa na stanowisku pracy stolarza. Są nimi:
1. Zagrożenia czynnikami niebezpiecznymi:

• uderzenie, pochwycenie, wciągnięcie przez obracające się elementy obrabiarek do drewna (koła napędowe, sprzęgła, wrzeciona, przekładnie, narzędzia skrawające - brak osłon obracających się części obrabiarek do drewna, niestosowanie popychaczy, luźne rękawy, luźne elementy odzieży itp., narażenie na ciężkie uszkodzenia ciała - zmiażdżenia, obcięcia palców lub rąk, przecięcia),
• upadek na płaszczyźnie, przewrócenie się, potknięcie się (brak ładu na ciągach i drogach komunikacyjnych, niewłaściwy sposób składowania materiałów, zastawione drogi komunikacyjne składowanymi materiałami, wyrobami, nieład na stanowisku pracy, brak wolnej przestrzeni na stanowisku pracy, nieuprzątnięte odpady, ubytki w podłodze, progi na ciągach komunikacyjnych),
• przygniecenie, uwięzienie, uderzenie (m.in. przez środki transportu wewnątrzzakładowego, np. wózki, przez transportowane materiały, np. płyty, bele drewna),
• upadek przedmiotu, materiałów, narzędzi (np. płyt, belek drewna w czasie składowania, zdejmowania surowców z regałów, półek, niewłaściwy sposób składowania płyt - składowanie płyt pod niewłaściwym kątem),
• upadek z wysokości, upadek na niższy poziom (np. w czasie wchodzenia po drabinie, podczas prac magazynowych),
• uderzenie przez obrabiane materiały (odrzut obrabianych materiałów głównie z powodu niejednorodności obrabianego materiału - zakleszczenia, zaciśnięcia obrabianego materiału, odpryski, odłamki ciętych płyt),
• porażenie prądem elektrycznym (w przypadku uszkodzenia izolacji przewodów zasilających urządzenia elektryczne, obrabiarki przenośne, przebicia, niewłaściwy stan techniczny urządzeń),
• zagrożenia pożarem (niewłaściwy stan techniczny instalacji elektrycznej, brak ładu i porządku, zapylenie, zaleganie kurzu, gromadzenie się ładunków elektryczności statycznej, brak lub niewłaściwy stan wentylacji, niewłaściwy stan techniczny obrabiarek - nagrzanie się elementów obrabiarki do temperatury zapłonu drewna, wyrzucenie przez obrabiarkę tlących się cząstek drewna, palenie papierosów w pomieszczeniach stolarni),
• zagrożenie wybuchem (pyły powstające przy obróbce drewna suchego i materiałów drewnopochodnych tworzą z powietrzem mieszaniny wybuchowe - wybuch pyłu drzewnego, np. z powodu niewłaściwego stanu technicznego przewodów elektrycznych, niewłaściwa wentylacja, zapylenie, gromadzenie się ładunków elektryczności statycznej),
• uderzenie człowieka o nieruchome przedmioty (regały, obrabiarki, urządzenia, zastawione ciągi komunikacyjne, nieład, niewłaściwe miejsca składowania surowców, wyrobów),
• skaleczenia, urazy ostrymi narzędziami (piły, dłuta, wiertła itp.),
• kontakt z szorstkim powierzchniami (krawędzie płyt, odpady materiałów, sęki, drzazgi, pilniki używane do obróbki materiałów),
• zaprószenia oczu (zaprószenia pyłem drzewnym, trocinami),
• poparzenia (np. dotknięcie gorących elementów suszarni do drewna).

2. Zagrożenia czynnikami szkodliwymi:

• zagrożenie związane z wymuszoną, nienaturalną pozycją ciała, przeciążenie układu szkieletowo-mięśniowego (obsługa obrabiarek do drewna, transport materiałów),
• stres związany z terminowością, tempem prac, jakością wykonania przedmiotów,
• narażenia na hałas (hałas pracujących obrabiarek do drewna, obrabiarki do drewna należą do maszyn, które przekraczają dopuszczalne normy poziomu hałasu, niewłaściwy stan techniczny obrabiarek, uszkodzone narzędzia, nienaostrzone narzędzia, hałas powstający w trakcie obróbki materiałów - cięcie, przerzynanie),
• niewłaściwe oświetlenie dzienne i sztuczne (niedoświetlenie stanowisk pracy, brak dostępu światła dziennego),
• zapylenie (pyły drewna powstające w trakcie obróbki materiałów - podrażnienia układu oddechowego, choroby oczu, alergie),
• narażenie na czynniki o działaniu prawdopodobnie rakotwórczym (pyły drewna twardego, np. dąb, buk),
• zagrożenie wibracją (wibracja miejscowa związana z wibracją skrawającego narzędzia i obrabianego przedmiotu, wibracja ogólna wynikająca ze złego stanu technicznego obrabiarki, nadmiernego zużycia elementów obrabiarki),
• narażenie na substancje chemiczne - farby, kleje, żywice, lakiery, impregnaty używane w procesie produkcji i do dekoracji drewna (opary, aerozole powstające w czasie produkcji - podrażnienia oczu i dróg oddechowych, podrażnienia skóry, alergie, choroby nowotworowe, uczulenia),
• narażenie na czynniki biologiczne (mikroorganizmy, grzyby, pleśnie, porosty zawarte w drewnie - grzybice, alergie),
• zagrożenie związane z niekorzystnymi warunkami mikroklimatycznymi (przeziębienia, np. rozładunek towarów na otwartej przestrzeni w okresie zimowym, duże zmiany temperatury, np. załadunek/rozładunek drewna z suszarni - wysoka temperatura, duża wilgotność powietrza w suszarni).

Szczególną uwagę należy zwrócić na zagrożenia związane z dolegliwościami układu mięśniowo-szkieletowego. Prace, które przyczyniają się do pojawienia się tych dolegliwości, są związane z długotrwałym obciążeniem statycznym mięśni, np. z częstym podnoszeniem ładunków o dużej masie, wymuszoną pozycją przy pracy itp.