Nie szata zdobi człowieka a chroni

Punktem wyjścia dla określenia wymagań ochronnych odzieży jest identyfikacja zagrożeń, przed którymi ma ona chronić. Gwarancją spełnienia warunku skuteczności odzieży ochronnej przed konkretnymi zagrożeniami są procedury zapewnienia jej jakości albo systemu jej produkcji, których spełnienie producent deklaruje przez umieszczenie oznakowania CE.

Można stwierdzić, że rolą producenta - dostawcy odzieży ochronnej czy roboczej jest wykazanie, że spełnia ona funkcje ochronne dla konkretnych zagrożeń i warunków pracy, a rolą stosującego 
- kupującego odzież jest precyzyjne zdefiniowanie potrzeb w zakresie właściwości ochronnych czy użytkowych.
Źle zdefiniowane potrzeby albo stosowanie niezgodne z instrukcją producenta przerzucają odpowiedzialność za nieskuteczną ochronę z producenta na użytkownika odzieży. Podobna sytuacja zaistnieje, jeżeli odzież ochronna będzie stosowana niezgodnie z instrukcją producenta.

Jaki jest klucz do wyboru idealnie dopasowanej odzieży ochronnej?

Każdemu zatrudnionemu należy dobrać taką odzież, w takim asortymencie i o takich cechach ochronnych, aby zapewniała ochronę pracownika przed zagrożeniami, które nie mogą być zlikwidowane lub ograniczone za pomocą środków ochrony zbiorowej lub odpowiedniej organizacji pracy. Narzędziem, które pomoże w dopasowaniu odpowiedniej odzieży roboczej lub ochronnej jest stosowana już od kilku lat, a ciągle niedoceniana, ocena ryzyka zawodowego.

Uzasadnionym zatem będzie przypomnienie procesu oceny ryzyka polegającego na:

• opisie czynności i warunków środowiskowych na stanowisku pracy;
• opisie stosowanych maszyn, urządzeń, narzędzi i materiałów oraz czynników energetycznych;
• zidentyfikowaniu wszystkich zagrożeń pochodzących od wyposażenia stanowiska pracy i warunków środowiska pracy;
• ocenie skutków zdrowotnych zagrożeń ,
• oszacowaniu prawdopodobieństwa wystąpienia tych skutków u pracownika.

Mając te wszystkie informacje i wiedzę o stopniu skuteczności środków ochrony zbiorowej, można dokonać wyboru takich środków zabezpieczających, w tym odzieży, która będzie skutecznie chroniła przed konkretnymi zagrożeniami.
Korzystając z dokumentacji oceny ryzyka zawodowego należy wytypować stanowiska pracy:

• niewymagające odzieży ochronnej ani nawet roboczej,
• wymagające jedynie odzieży roboczej w określonym asortymencie i określonych właściwościach,
• wymagające stosowania odzieży roboczej i niektórych asortymentów odzieży ochronnej (np. ubranie robocze i fartuch ochronny),
• wymagające stosowania odzieży o konkretnych właściwościach ochronnych i określonym asortymencie,
• wymagające dostarczenia pracownikom kilku rodzajów odzieży roboczej i ochronnej (osoby wykonujące w ciągu roku prace o różnych zagrożeniach albo wykonujące prace w różnych miejscach zakładu czy na otwartej przestrzeni).

Dla każdego rodzaju odzieży należy określić:

• wymagane cechy wytrzymałościowe i użytkowe, z uwzględnieniem ergonomii prac, a dla ochronnej - cechy ochronne (może się zdarzyć, że ubranie chroniące przed gorącem będzie musiało być jednocześnie odporne na przecięcia),
• okres jej używalności, uwzględniając warunki panujące na stanowisku pracy, sposoby wykonywania prac i warunki przechowywania odzieży (ogrzewana szatnia czy pakamera na budowie),
• ilość w poszczególnych rozmiarach, z uwzględnieniem płci użytkownika,
• dodatkowe wymagania, np. nadruk nazwy czy logo firmy; kolory ubrań, np. służby utrzymania ruchu, inny kolor niż pracownicy produkcyjni, naszywki odblaskowe,
• sposób użytkowania - opracować instrukcję (bezwzględnie dla odzieży kategorii III i II) dla pracownika z opisem właściwości ochronnych i uwzględniającą sposób przechowywania odzieży i jej konserwacji,
• sposoby kontroli użytkowania i przydatności odzieży do warunków na poszczególnych stanowiskach pracy,
• inne wymagania wynikające ze specyfiki zakładu pracy.

Ostatni etap polega na podjęciu decyzji, czy dokona się zakupu odzieży roboczej i ochronnej o najwyższych standardach (droższej) czy tylko spełniających minimum wymagań przepisów (tańszej), licząc się z koniecznością skracania okresu użytkowania i ciągłym narzekaniem załogi.