Jak
dobrze przeprowadzić szkolenie bhp, by dotrzeć do słuchaczy,
nawet tych najmniej
wykształconych? Przecież sama znajomość przepisów bhp nie wystarczy!
Jak ich
zaciekawić? Jak uwzględnić rodzaj wykonywanej pracy?
Które z przepisów BHP ich dotyczą?
W celu zarówno kształtowania kultury bezpieczeństwa, jak i jej poprawy
bądź utrzymania na bardzo wysokim poziomie trzeba nie tylko koncentrować
się na zachowaniach pracowników, ale także na ich indywidualnych
cechach psychofizycznych oraz na fizycznym środowisku pracy.
Kultura bezpieczeństwa w firmie od strony organizacyjnej
Jeśli spojrzeć na problem
kultury bezpieczeństwa od strony organizacyjnej, wówczas niezbędne do
kształtowania i utrzymywania wysokiej kultury bezpieczeństwa w
organizacji są:
- zaangażowanie kierownictwa poprzez wyrażanie osobistego
zainteresowania i troski o
bezpieczeństwo pracowników. Uwzględnianie spraw bhp przy planowaniu oraz
wdrażaniu zmian organizacyjnych, technicznych i personalnych;
- otwarta i szczera komunikacja poprzez rzetelne i systematyczne
informowanie wszystkich pracowników o zagrożeniach, środkach ochrony i o
wszystkich niepożądanych sytuacjach występujących w miejscu pracy;
- partycypacja pracowników poprzez wykorzystanie wiedzy, możliwości i
doświadczenia pracowników. Zachęcanie wszystkich pracowników do
przedstawiania własnych opinii i sugestii dotyczących bhp, angażowanie
pracowników w opracowywanie wewnętrznych standardów i dokumentów z
zakresu bezpieczeństwa;
- edukacja w zakresie bhp poprzez szkolenia dostosowane do
specyfiki pracy oraz aktualnych potrzeb pracowników;
- analiza wypadków (wszystkich zdarzeń wypadkowych i potencjalnie
wypadkowych), identyfikacja przyczyn oraz podejmowanie działań
zapobiegawczych;
- motywowanie oraz wzmacnianie
bezpiecznych zachowań poprzez wyrażanie aprobaty i uznania pracownikom,
którzy postępują bezpiecznie oraz angażują się w działania zmierzające
do poprawy bezpieczeństwa w miejscu pracy. Promowanie zachowań
bezpiecznych również poza pracą.
Badania wykazały, że pracownicy często wiedzą o zaleceniach polityki
bezpieczeństwa stosowanych przez pracodawcę, ale ignorują je, ponieważ
są zbyt trudne do codziennego stosowania.
Żeby uzyskać wymierne efekty poprawy stanu bezpieczeństwa pracy
trzeba podejmować systematyczne działania na rzecz poprawy kultury
bezpieczeństwa pracy. Efektami takich działań będą wtedy:
- eliminowanie i/lub ograniczanie zagrożeń zawodowych,
- zmniejszanie liczby wypadków i zachorowań związanych z warunkami
pracy.
Jak dobrze rozpocząć szkolenie bhp?
Początek szkolenia ma
istotne znaczenie i może wpłynąć na cały jego przebieg. Na odbiór
szkolenia składa się nie tylko pierwsze wrażenie, które zrobi
szkoleniowiec lecz również treści i forma, które zostaną wprowadzone na
początku.
Już na początku szkolenia dochodzi do weryfikacji oczekiwań
uczestnika wobec szkolenia i prowadzącego. Jeżeli osoba prowadząca zrobi
korzystne pierwsze wrażenie i nawiąże dobry kontakt z uczestnikami,
nabiorą do niego zaufania, chętniej będą współpracować i aktywnie brać
udział w szkoleniach.
Na przebieg szkolenia wpłynie zarówno nasze przygotowanie
merytoryczne, jak i narzędzi pracy. Jeżeli na samym początku szkolenia
za dużo
czasu poświęcimy np. podłączaniu rzutnika lub dopiero podczas szkolenia
zaczniemy uczyć się jego obsługi, uczestnicy mogą ocenić nasze
postępowanie jako nieprofesjonalne, a to może wpłynąć niekorzystnie na
ich nastawienie. Dlatego warto przyjść 30 minut przed szkoleniem i
zapoznać się z pomieszczeniem, odpowiednio ustawić stoły, rozłożyć
materiały, ewentualnie kartki do napisania imion i zapoznać się z
obsługą komputera lub rzutnika oraz sprawdzić działanie prezentacji.
W łatwo dostępnym dla nas miejscu warto położyć konspekt szkolenia,
który wspomoże nas w pilnowaniu czasu i kolejności przekazywanych
treści, a uczestnikom rozdać agendy. Agenda powinna zostać wysłana przed
szkoleniem oraz zostać rozdana podczas szkolenia. Powinna zawierać
informacje o miejscu szkolenia, celach,
przebiegu i treści szkolenia oraz przerwach. Agenda ułatwi uczestnikom
koncentrację - będą wiedzieli, ile czasu potrwają poszczególne części,
kiedy zaplanowane są przerwy, jakie treści są przed nimi.
W pierwszej części szkolenia korzystne jest zadbanie o dobrą
atmosferę i pozytywne nastawienie uczestników szkolenia. Pamiętajmy o
tym, że nie wszyscy uczestnicy biorą udział w szkoleniu dobrowolnie,
lecz zostali na nie wysłani np. przez przełożonego i myślą tylko o tym,
że po powrocie do pracy będzie na nich czekała dużo ilość zadań do
nadrobienia. Wpływ na nastawienie i oczekiwania
uczestników mają też doświadczenia z wcześniejszych szkoleń, w których
brali udział. Świetnie, również w grupach, które się znają, sprawdzają
się ćwiczenia zapoznawcze.
Gry zapoznawcze
Gry umożliwią poznanie się grupy i przełamanie pierwszych lodów.
Pozytywnie wpływają na przebieg szkolenia, powodują dobre nastawienie do
jego treści i osoby prowadzącej oraz motywują do aktywnego
uczestnictwa. Szkoleniowiec może przedstawić się przed grą lub wziąć w
niej udział.
Język i humor
Każda osoba prowadząca szkolenia powinna zwrócić uwagę na język,
zarówno werbalny, jak i niewerbalny. Pamiętajmy o tym, aby mówić powoli i
wyraźnie. Unikamy używania skomplikowanych zwrotów i wielu pojęć, jeśli
nie jest to niezbędne - znudzą i zmęczą one uczestników. Zwróćmy uwagę
również na nasze nawyki werbalne, które ujawniają się np. w sytuacjach
stresowych, takie jak częste powtarzanie "tak",
"właśnie", "dokładnie", "yyy" - może to irytować uczestników. Niemniej
istotne jest zachowanie niewerbalne - nasza mimika i gesty. Muszą one
współgrać z tym, co mówimy.
Multimedialna prezentacja szkoleniowa, czyli efektywny sposób na
atrakcyjne szkolenie bhp
Najkorzystniejsze podczas
prowadzenia szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy jest
podtrzymywanie uwagi pracowników na optymalnym poziomie. Można to
osiągnąć, stosując techniczne środki dydaktyczne, zwłaszcza z
wykorzystaniem multimediów. Dają one możliwość częstej zmiany bodźców
(słuchowych, wzrokowych i
dotykowych), ich rodzajów, konfiguracji oraz natężenia.
Pamiętaj, że przygotowując multimedialną prezentację szkoleniową, nie
należy nadmiernie korzystać z różnorodnych możliwości kroju i barwy
czcionek oraz tła, gdyż zakłóca to percepcję całości prezentacji. Oto
najważniejsze cechy dobrej multimedialnej prezentacji szkoleniowej:
- jej przekaz jest ograniczony do niezbędnych informacji,
- elementy poszczególnych informacji zaakcentowane są rozsądnym
zróżnicowaniem ich wielkości, formy i barwy,
- składa się z wyodrębnionych części, bloków monotematycznych i
modułów,
- ma określoną strukturę, która pozwala na bezproblemowe zapamiętanie
przekazu,
- ma zachowane proporcje między nowymi a powtarzanymi informacjami,
- na 1 slajdzie lub planszy znajduje się maksymalnie 7 prostych,
niezależnych informacji,
- zawiera uogólnienia i syntezę wywodów,
- struktura jej tekstu
uwzględnia poziom intelektualny odbiorców.
