Kultura bezpieczeństwa w firmie od strony organizacyjnej

Jak dobrze przeprowadzić szkolenie bhp, by dotrzeć do słuchaczy, nawet tych najmniej wykształconych? Przecież sama znajomość przepisów bhp nie wystarczy!
Jak ich zaciekawić? Jak uwzględnić rodzaj wykonywanej pracy? Które z przepisów BHP ich dotyczą?

W celu zarówno kształtowania kultury bezpieczeństwa, jak i jej poprawy bądź utrzymania na bardzo wysokim poziomie trzeba nie tylko koncentrować się na zachowaniach pracowników, ale także na ich indywidualnych cechach psychofizycznych oraz na fizycznym środowisku pracy.

Kultura bezpieczeństwa w firmie od strony organizacyjnej

Jeśli spojrzeć na problem kultury bezpieczeństwa od strony organizacyjnej, wówczas niezbędne do kształtowania i utrzymywania wysokiej kultury bezpieczeństwa w organizacji są:

• zaangażowanie kierownictwa poprzez wyrażanie osobistego zainteresowania i troski o bezpieczeństwo pracowników. Uwzględnianie spraw bhp przy planowaniu oraz wdrażaniu zmian organizacyjnych, technicznych i personalnych;
• otwarta i szczera komunikacja poprzez rzetelne i systematyczne informowanie wszystkich pracowników o zagrożeniach, środkach ochrony i o wszystkich niepożądanych sytuacjach występujących w miejscu pracy;
• partycypacja pracowników poprzez wykorzystanie wiedzy, możliwości i doświadczenia pracowników. Zachęcanie wszystkich pracowników do przedstawiania własnych opinii i sugestii dotyczących bhp, angażowanie pracowników w opracowywanie wewnętrznych standardów i dokumentów z zakresu bezpieczeństwa;
• edukacja w zakresie bhp poprzez szkolenia dostosowane do specyfiki pracy oraz aktualnych potrzeb pracowników;
• analiza wypadków (wszystkich zdarzeń wypadkowych i potencjalnie wypadkowych), identyfikacja przyczyn oraz podejmowanie działań zapobiegawczych;
• motywowanie oraz wzmacnianie bezpiecznych zachowań poprzez wyrażanie aprobaty i uznania pracownikom, którzy postępują bezpiecznie oraz angażują się w działania zmierzające do poprawy bezpieczeństwa w miejscu pracy. Promowanie zachowań bezpiecznych również poza pracą.

Badania wykazały, że pracownicy często wiedzą o zaleceniach polityki bezpieczeństwa stosowanych przez pracodawcę, ale ignorują je, ponieważ są zbyt trudne do codziennego stosowania.
Żeby uzyskać wymierne efekty poprawy stanu bezpieczeństwa pracy trzeba podejmować systematyczne działania na rzecz poprawy kultury bezpieczeństwa pracy. Efektami takich działań będą wtedy:

• eliminowanie i/lub ograniczanie zagrożeń zawodowych,
• zmniejszanie liczby wypadków i zachorowań związanych z warunkami pracy.

Jak dobrze rozpocząć szkolenie bhp?

Początek szkolenia ma istotne znaczenie i może wpłynąć na cały jego przebieg. Na odbiór szkolenia składa się nie tylko pierwsze wrażenie, które zrobi szkoleniowiec lecz również treści i forma, które zostaną wprowadzone na początku.

Już na początku szkolenia dochodzi do weryfikacji oczekiwań uczestnika wobec szkolenia i prowadzącego. Jeżeli osoba prowadząca zrobi korzystne pierwsze wrażenie i nawiąże dobry kontakt z uczestnikami, nabiorą do niego zaufania, chętniej będą współpracować i aktywnie brać udział w szkoleniach.
Na przebieg szkolenia wpłynie zarówno nasze przygotowanie merytoryczne, jak i narzędzi pracy. Jeżeli na samym początku szkolenia za dużo czasu poświęcimy np. podłączaniu rzutnika lub dopiero podczas szkolenia zaczniemy uczyć się jego obsługi, uczestnicy mogą ocenić nasze postępowanie jako nieprofesjonalne, a to może wpłynąć niekorzystnie na ich nastawienie. Dlatego warto przyjść 30 minut przed szkoleniem i zapoznać się z pomieszczeniem, odpowiednio ustawić stoły, rozłożyć materiały, ewentualnie kartki do napisania imion i zapoznać się z obsługą komputera lub rzutnika oraz sprawdzić działanie prezentacji.
W łatwo dostępnym dla nas miejscu warto położyć konspekt szkolenia, który wspomoże nas w pilnowaniu czasu i kolejności przekazywanych treści, a uczestnikom rozdać agendy. Agenda powinna zostać wysłana przed szkoleniem oraz zostać rozdana podczas szkolenia. Powinna zawierać informacje o miejscu szkolenia, celach, przebiegu i treści szkolenia oraz przerwach. Agenda ułatwi uczestnikom koncentrację - będą wiedzieli, ile czasu potrwają poszczególne części, kiedy zaplanowane są przerwy, jakie treści są przed nimi.
W pierwszej części szkolenia korzystne jest zadbanie o dobrą atmosferę i pozytywne nastawienie uczestników szkolenia. Pamiętajmy o tym, że nie wszyscy uczestnicy biorą udział w szkoleniu dobrowolnie, lecz zostali na nie wysłani np. przez przełożonego i myślą tylko o tym, że po powrocie do pracy będzie na nich czekała dużo ilość zadań do nadrobienia. Wpływ na nastawienie i oczekiwania uczestników mają też doświadczenia z wcześniejszych szkoleń, w których brali udział. Świetnie, również w grupach, które się znają, sprawdzają się ćwiczenia zapoznawcze.

Gry zapoznawcze

Gry umożliwią poznanie się grupy i przełamanie pierwszych lodów. Pozytywnie wpływają na przebieg szkolenia, powodują dobre nastawienie do jego treści i osoby prowadzącej oraz motywują do aktywnego uczestnictwa. Szkoleniowiec może przedstawić się przed grą lub wziąć w niej udział.

Język i humor

Każda osoba prowadząca szkolenia powinna zwrócić uwagę na język, zarówno werbalny, jak i niewerbalny. Pamiętajmy o tym, aby mówić powoli i wyraźnie. Unikamy używania skomplikowanych zwrotów i wielu pojęć, jeśli nie jest to niezbędne - znudzą i zmęczą one uczestników. Zwróćmy uwagę również na nasze nawyki werbalne, które ujawniają się np. w sytuacjach stresowych, takie jak częste powtarzanie "tak", "właśnie", "dokładnie", "yyy" - może to irytować uczestników. Niemniej istotne jest zachowanie niewerbalne - nasza mimika i gesty. Muszą one współgrać z tym, co mówimy.

Multimedialna prezentacja szkoleniowa, czyli efektywny sposób na atrakcyjne szkolenie bhp

Najkorzystniejsze podczas prowadzenia szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy jest podtrzymywanie uwagi pracowników na optymalnym poziomie. Można to osiągnąć, stosując techniczne środki dydaktyczne, zwłaszcza z wykorzystaniem multimediów. Dają one możliwość częstej zmiany bodźców (słuchowych, wzrokowych i dotykowych), ich rodzajów, konfiguracji oraz natężenia.

Pamiętaj, że przygotowując multimedialną prezentację szkoleniową, nie należy nadmiernie korzystać z różnorodnych możliwości kroju i barwy czcionek oraz tła, gdyż zakłóca to percepcję całości prezentacji. Oto najważniejsze cechy dobrej multimedialnej prezentacji szkoleniowej:

• jej przekaz jest ograniczony do niezbędnych informacji,
• elementy poszczególnych informacji zaakcentowane są rozsądnym zróżnicowaniem ich wielkości, formy i barwy,
• składa się z wyodrębnionych części, bloków monotematycznych i modułów,
• ma określoną strukturę, która pozwala na bezproblemowe zapamiętanie przekazu,
• ma zachowane proporcje między nowymi a powtarzanymi informacjami,
• na 1 slajdzie lub planszy znajduje się maksymalnie 7 prostych, niezależnych informacji,
• zawiera uogólnienia i syntezę wywodów,
• struktura jej tekstu uwzględnia poziom intelektualny odbiorców.