Czy każdą dolegliwość wywołaną warunkami pracy można uznać za chorobę zawodową? Jakie kryteria musi
spełnić schorzenie, aby zostało zakwalifikowane jako choroba zawodowa? Jak odróżnić chorobę zawodową od wypadku przy pracy? Na pytania odpowiadamy w poniższym tekście.
Za chorobę zawodową uważa się chorobę, wymienioną w wykazie chorób
zawodowych, jeżeli w wyniku oceny warunków pracy można stwierdzić
bezspornie lub z wysokim prawdopodobieństwem, że
została ona spowodowana działaniem czynników szkodliwych dla zdrowia występujących w środowisku pracy bądź w związku ze sposobem wykonywania pracy, zwanych narażeniem zawodowym.
Istotnym, choć nie jedynym elementem pozwalającym odróżnić chorobę zawodową od wypadku przy pracy, jest
długotrwałość oddziaływania na organizm pracownika
szkodliwych dla zdrowia czynników środowiska pracy, skutkująca
uszczerbkiem na zdrowiu w zakresie chorób objętych wykazem chorób
zawodowych.
Choroba zawodowa czy zwykłe schorzenie?
O tym, jakie schorzenia wywołane
pracą w warunkach zagrażających zdrowiu pracowników uznaje się za
choroby zawodowe, decyduje ustawodawca, określając ich wykaz.
Wykaz chorób zawodowych zawiera załącznik Wykaz chorób zawodowych
wraz z okresem, w którym wystąpienie udokumentowanych objawów
chorobowych upoważnia do rozpoznania choroby zawodowej pomimo
wcześniejszego zakończenia pracy w narażeniu zawodowym do rozporządzenia
Rady Ministrów z 30 czerwca 2009 r. w sprawie chorób zawodowych (Dz.U.
nr 105, poz. 869).
Ścisłe związanie organów rozstrzygających spory dotyczące świadczeń
przysługujących poszkodowanym, ustanowione wykazem chorób zawodowych,
oznacza, że organy takie nie mają prawa wypowiadać się co do związku z
warunkami pracy tych stwierdzonych chorób, które nie zostały objęte
wspomnianym wykazem.
W
przypadku pozytywnego ustalenia, że stwierdzona u pracownika choroba
jest wymieniona w wykazie chorób zawodowych i praca była wykonywana w
warunkach narażających na jej powstanie, istnieje domniemanie związku
przyczynowego między chorobą zawodową a warunkami narażającymi na jej
powstanie.
Jeżeli choroba stwierdzona orzeczeniem lekarskim nie figuruje w
wykazie chorób zawodowych, nie można orzec o chorobie zawodowej
wnioskodawcy.
Pracodawca ma obowiązek niezwłocznie zgłosić:
- właściwemu państwowemu powiatowemu inspektorowi sanitarnemu Państwowej Inspekcji Sanitarnej,
- właściwemu okręgowemu inspektorowi pracy,
każdy przypadek podejrzenia choroby zawodowej.
Ich właściwość ustala się wg:
- miejsca, w którym praca jest lub była wykonywana przez pracownika,
- krajowej siedziby pracodawcy, gdy dokumentacja dotycząca narażenia zawodowego jest gromadzona w tej
siedzibie.
Obowiązek niezwłocznego zgłoszenia każdego przypadku podejrzenia
choroby zawodowej dotyczy także lekarza orzekającego w zakresie chorób
zawodowych.
Dopełnienie obowiązku niezwłocznego
zgłoszenia właściwym organom PIS i PIP
każdego przypadku podejrzenia choroby zawodowej nie prowadzi do
konkluzji, że zakład pracy realizujący ten obowiązek staje się
wnioskodawcą (oraz stroną) w sprawie o ustalenie istnienia choroby
zawodowej. Taki sam obowiązek dotyczy bowiem także lekarza orzekającego w
zakresie chorób zawodowych - nie ma zatem powodów, aby utożsamiać
wykonanie go z żądaniem wszczęcia sprawy administracyjnej.
Zgłoszenia przypadku podejrzenia choroby zawodowej może również
dokonać pracownik lub były pracownik, który podejrzewa, że występujące u
niego objawy mogą wskazywać na taką chorobę - pracownik aktualnie
zatrudniony musi zgłosić takie podejrzenie za pośrednictwem lekarza
sprawującego
nad nim profilaktyczną opiekę zdrowotną.
Zgłoszenia podejrzenia choroby zawodowej dokonuje się niezwłocznie na
formularzu określonym w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z 1 sierpnia
2002 r. w sprawie sposobu dokumentowania chorób zawodowych i skutków
tych chorób - Dz.U. nr 132, poz. 1121 (§ 3 ust. 2 rozporządzenia Rady
Ministrów z 30 czerwca 2009 r. w sprawie chorób zawodowych).
Natomiast w przypadku choroby zawodowej o ostrym przebiegu lub
podejrzenia, że choroba taka była przyczyną śmierci pracownika,
zgłoszenia podejrzenia choroby zawodowej należy dodatkowo dokonać w
formie telefonicznej.